Utarło się takie przekonanie, że niektóre negatywne emocje nie powinny być pokazywane publicznie. Z drugiej strony często mówi się, że silne emocje należy wypuścić z siebie, aby tłamszone nie powodowały negatywnych konsekwencji. Jak te dwie teorie mają się do siebie?
Złość i gniew
Złość lub gniew od lat 50. XX wieku wyróżnia się jako jedną z podstawowych emocji. Autor najpopularniejszej teorii uporządkowania emocji oraz uczuć, niejaki Plutchik, twierdzi, że gniew – wraz z siedmioma innymi emocjami – stanowi podstawę życia uczuciowego człowieka. Podstawowe emocje mogą także wyjaśniać reakcje na zachowania, które pojawiają się na drodze jednostki. Jest zgoda co do tego, że emocje przeżywa się na wiele sposobów, tak fizycznie (np. przez pocenie się, mimikę twarzy, reakcje fizjologiczne), jak również psychicznie (emocje wpływają na procesy poznawcze, na nastawienia do pewnych sytuacji, miejsc, osób czy też na ocenę własnych poczynań). Negatywne emocje zaś sprawiają, że myślimy bardziej problemowo, konkretnie, bardziej analizujemy i odnosimy się krytycznie do danych.
Warto pamiętać, że choć gniew może być przydatny w wielu sytuacjach, to trzeba umieć wyrazić go w odpowiedni do sytuacji sposób. Nie ma gotowej recepty na wyrażenie gniewu, tak samo jak nie można powiedzieć, że gniew należy tłumić za każdym razem, choć na pewno zdarzają się sytuacje, gdy stłumienie złości będzie lepsze od jej ekspresji. Potoczne teorie przedstawione na początku sprowadzają się więc do szeregu pytań: jak? Gdzie? Kiedy?
Terapeutyczna kontrola emocji
Społecznie niedopuszczalna powinna być sytuacja przerodzenia się gniewu w agresję w jakiejkolwiek formie. Praca terapeutyczna nad kontrolą emocji często polega na uświadamianiu własnych reakcji emocjonalnych i odpowiednim ich wyrażaniu, aby nie dochodziło do zachowań agresywnych, które byłyby poza kontrolą człowieka. Skutecznie prowadzona terapia indywidualna może mieć cel pracy nad kontrolą emocji.
Skuteczna komunikacja
Innym sposobem radzenia sobie ze złością jest zastosowanie skutecznej komunikacji, w której pod wpływem gniewu skupiamy się na sobie i mówimy o swoich przemyśleniach dotyczących danej sytuacji lub swoich reakcjach na tę sytuację. Ważne jest też werbalizowanie swoich potrzeb. Skupienie się na swoich komunikatach zamiast obrażania innych jest zdecydowanie skuteczniejszą formą komunikacji.
Techniki i sposoby relaksacyjne
W celu poradzenia sobie z gniewem można stosować różnego rodzaju techniki relaksacyjne jak medytacja, słuchanie muzyki relaksacyjnej, zajęcie się pracą artystyczną czy uprawianiem sportu. Szczególnie ten ostatni sposób bywa najczęściej polecany przez lekarzy jako sposób na poradzenie sobie z emocjami. Szczególnie, jeżeli uprawiamy sport regularnie.
Czy gniew należy powstrzymywać? Czy też go wyrażać? Wszystko zależy od danej sytuacji, od sposobu, w jaki chcemy złość zakomunikować, od osób (sytuacji, miejsc), wobec których jesteśmy gniewni. Warto zaznaczyć, że zachowania agresywne, mające za podstawę gniew, nie powinny mieć miejsca. W przypadku problemów z adekwatną do sytuacji regulacją emocji lub po prostu kryzysów zalecana jest konsultacja u psychoterapeuty.