Jak przeciwdziałać zaburzeniom snu?
Co to jest sen?
Sen jest ważny dla naszego zdrowia, choć naukowcy wciąż próbują odnaleźć przyczynę wykształcenia się potrzeby snu i jej funkcji dla naszego organizmu. Obecnie sen definiuje się jako stan obniżenia wrażliwości na bodźce, częściowej bezwładności i zwolnienia funkcji, połączony ze zniesieniem świadomości, występujący u człowieka i zwierząt wyższych w rytmie dobowym, na przemian z czuwaniem [1]. Ma on dla nas przede wszystkim funkcję regeneracyjną; możliwe, że jest istotnym czynnikiem dla zachowania prawidłowego działania naszego mózgu (np. zaobserwowano zjawisko reminiscencji pojawiające się częściej, jeżeli po okresie nauki następował sen[2]).
Najpopularniejsze zaburzenia snu
Zaburzenia snu w psychiatrii dzieli się na zaburzenia występujące stale, tzw. pierwotne, zaburzenia występujące okresowo lub zaburzenia wtórne, wynikające z zaburzeń psychicznych lub somatycznych[3]. Nietrudno się domyślić, że najpopularniejsze zaburzenia snu należą do grupy tych ostatnich. Do najczęściej występujących zaburzeń snu zaliczamy bezsenność, narkolepsję, somnambulizm (zwany potocznie lunatykowaniem), a także lęki i koszmary senne[ibid.].
Przeciwdziałanie zaburzeniom snu
Nie da się oczywiście przewidzieć sytuacji losowych i różnorakich wypadków, które mogą wywołać zaburzenia snu. Warto jednak wiedzieć, że wyodrębniono parę czynników, które mogą pomóc nam w przeciwdziałaniu wystąpienia zaburzeń snu. Nie oznacza to, niestety, że zastosowanie się do tych zdroworozsądkowych wskazówek uchroni nas przed np. bezsennością, jednakże może zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia[4].
Do wspomnianych czynników należy oczywiście umiejętne radzenie sobie ze stresem oraz unikanie nałogów. Warto również zdrowo się odżywiać oraz być aktywnym fizycznie. Warto utrzymywać stałe godziny wstawania i zasypiania (tak, nawet w weekendy). Warto odłożyć wszystkie urządzenia emitujące białe światło (telewizory, tablety, smartfony), które zaburzają produkcję melatoniny[5].
Jeżeli jednak nie uda się skutecznie zapobiec zaburzeniom snu, warto udać się do lekarza, który może zalecić farmakoterapię lub psychoterapię behawioralną w celu poradzenia sobie z zaburzeniami snu.
Autor: Paweł Zalewski
[1] Rybakowski, J., Pużyński, S., Wciórka, J. (red.). (2010). Psychiatria. Tom I: podstawy psychiatrii. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
[2] Strelau, J. (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP.
[3] Bilikiewicz, A. (red.). (2007). Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: PZWL.
[4] Rzewuska, M. (1998). Leczenie bezsenności. Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii, 1, 56-92.
[5] Bidzan, L. (2010). Zaburzenia snu w chorobach zwyrodnieniowych mózgu. Psychogeriatria Polska, 7(2), 51-60.