Zachowania przemocowe – czy terapia nam pomoże?

Utarło się takie przeświadczenie, że rzeczy, które dzieją się w domu, w rodzinie, nie wyciąga się poza własny kwadrat. Jest możliwe, że właśnie dlatego psychoterapia par lub psychoterapia rodzin nie są aż tak popularnie jak psychoterapia indywidualna. Często brakuje wiedzy na temat tego, co można nazwać przemocą i czego nie należy tolerować. W ślad za tym idzie brak wiedzy na temat tego, gdzie zgłosić się w przypadku bycia ofiarą przemocy.

Przemoc w Polsce

Rocznie odnotowuje się około sto tysięcy przypadków przemocy zgłoszonej do organów ścigania w Polsce, a prawie drugie tyle sprawców jest podejrzewanych o stosowanie przemocy. Szacuje się, że większość przypadków przemocy nie jest zgłaszanych. Dane udostępnione przez Polską Policję potwierdzają potoczną wiedzę o tym, że najczęściej ofiarami przemocy padają kobiety. W większości jest to przemoc stosowana przez osobę znaną, zwykle właśnie przez najbliższych, jak partner lub rodzic.

Przemoc w rodzinie zdefiniowana została w Artykule 2 Ustawy z dn. 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Według tej definicji przemocą jest jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, które w efekcie naraża członków rodziny, którzy są ofiarami, na cierpienie bądź innego rodzaju uszczerbek na zdrowiu. Przemoc jest przestępstwem karanym zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego. Obecnie wyróżnia się pięć rodzajów przemocy. Oprócz fizycznej oraz psychicznej mamy także przemoc seksualną, ekonomiczną oraz – szczególnie w  stosunku do dzieci – zaniedbanie.

Ośrodki pomocy i przeciwdziałania przemocy

Przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie i pomocy rodzinom, które doświadczyły przemocy, zajmują się różnego rodzaju ośrodki pomocowe, przede wszystkim jednostki organizacyjne pomocy społecznej. Polska Policja realizuje wraz z instytucjami gminnymi Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, znany także jako Procedura Niebieskiej Karty. Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oferuje pomoc w ramach infolinii ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”. Codziennie w godzinach 12:00 – 18:00 pod numerem 22 668 70 00 można uzyskać pomoc psychologa lub porady prawne w związku z przemocą w rodzinie.

Czy terapia pomaga?

Pozostaje pytanie, czy terapia małżeńska lub terapia rodzin jest w stanie pomóc w pozbyciu się przemocy lub w przepracowaniu występowania przemocy. Terapia nie pomoże pozbyć się przemocy, choć może być formą uświadomienia o tym problemie w rodzinie. Terapeuta może pomóc nazwać pewne zachowania i zrozumieć ich kwalifikację do kategorii przemocy. Psychologiczne zrozumienie odgrywa ważną rolę przy pomocy ofiarom w wyzwalaniu się od częstego poczucia winy, bezradności, słabości oraz w naprawianiu szkód, jakie przemoc poczyniła w ich życiu. Wskazuje się często na kontekst danej relacji czy też rodziny, w którym wystąpiły zachowania przemocowe, pozwala zrozumieć pewne zachowania, choć nigdy nie usprawiedliwia się sprawcy.

Efekty przemocy, szczególnie zaś przemocy w rodzinie, mogą spowodować trwałe szkody szczególnie wśród młodych ludzi, którzy są ofiarami lub świadkami zachowań przemocowych. Stąd warto zaprowadzić dziecko na konsultację do psychologa dziecięcego, który oceni, czy dziecko będzie potrzebowało dodatkowego wsparcia.

Autor: Paweł Zalewski